Afgelopen week was ik aanwezig op een presentatie van de KU Leuven over het ontwikkelen van een nieuwe methode om glare in een getal uit te drukken. Iets wat op dit moment zeker een probleem is. In een eerdere post ben ik hier al eens op ingegaan maar nu is het een goed moment om er weer eens naar te kijken met de informatie die ik deze week heb gezien.
De presentatie door Gertjan Scheir, laat eerst zien wat glare is en hoe dat nu gemeten wordt. Wat duidelijk is, en wat al een tijd een probleem is, is dat de huidige methode om Glare te bepalen niet meer past binnen met de huidige nieuwe ontwerp mogelijkheden met led. Wat is er aan de hand?
De led is een zeer intense punt bron, en die werd zeker bij de introductie zo min mogelijk afgeschermd. Hierdoor ontstaan allemaal kleine zeer intense puntbronnen. Om het benodigde rendement te halen werden er geen diffusers toegepast. De meet en reken methode gaat echter uit van uniforme verlichting. De formule middelt dan ook de lichtintensiteit over de uitstralende oppervlakte. Dat levert dan bij led armaturen het probleem op dat de gemiddelde intensiteit niet zo hoog is terwijl er wel duidelijke puntbronnen zijn die als je ernaar kijkt toch als vervelende glare zouden moeten worden aangemerkt.
We zie ook steeds meer ontwerpen waarin gebruik gemaakt wordt van juist die kleine puntbron. Het armatuur is dan ontworpen met diverse vlakken waar licht wordt uitgestraald maar ook veel donkere vlakken. Een 60 x 60 cm tegel kan dan 1 armatuur zijn maar eigenlijk wel bv 12 spotjes bevatten. Voor de norm is het 1 armatuur maar eigelijk moet je het beoordelen voor de werkelijke glare beleving als 12 spotjes.
Nu is dit dus een probleem en het voorstel is om dit in twee stadia op te lossen. Een korte termijn oplossing die wordt voorstelt is gebaseerd op het wijzigen van de gebruikte formule. Dit zorgt ervoor dat er al een betere beoordeling plaats vind, niet meer gebaseerd op het gemiddelde van het gehele armatuur maar voornamelijk op de verlichte punten. Met andere woorden zoals in het voorbeeld aangeven ga je het armatuur opdelen in kleine armatuurtjes voor deze beoordeling. Mogelijk geen ideale oplossing maar deze methode is makkelijk te implementeren en kan direct worden toegepast. Een lange termijn oplossing ligt meer in het verder onderzoeken van de grondbeginselen, hoe werkt ons oog en wat veroorzaakt het fenomeen glare in ons oog.
Daar is ook al het nodige onderzoek naar gedaan. In de presentatie wordt ook daar verder op in gegaan door te laten zien hoe het oog werkt en waar nu eigenlijk de essentie ligt. Waar gaat het eigenlijk om?
Het lijkt zo te zijn dat de signalen die naar onze hersenen worden gestuurd vooral groot zijn op de scheidslijnen tussen hel verlichte vlakken en donkere vlakken. Met andere worden het verschil in contrast is de veroorzaker van een sterk signaal naar onze hersenen. Maar hoe dat te beoordelen. Dat is nog onderwerp van nader onderzoek. De eerste resultaten zoals deze werden gepresenteerd waren veel belovend.
Hopelijk kunnen we snel een nieuwe methode verwachten. In de tussentijd is het voorgestelde alternatief een goede oplossing al is de industrie natuurlijk gebaat bij een langdurige en continue oplossing.
Wat is glare:
Verblinding, ook wel ‘glare’ genoemd, kennen we in twee gradaties. De eerste is ‘discomfort glare’ wat betekent dat als we in het licht kijken we de neiging hebben ons af te wenden of de ogen te sluiten. De hoeveelheid licht is dus te groot voor onze ogen.
Dit gebeurt op verschillende momenten. Zo is rechtstreeks in de zon kijken bijna onmogelijk. Ook wanneer het donker is en we krijgen ineens grootlicht van een tegenligger op onze netvliezen, hebben we de neiging om de ogen te sluiten.
De andere vorm van glare is ‘disability glare’. Dit houdt in dat we nog wel kunnen zien maar de contrasten zijn zodanig dat we details niet meer kunnen herkennen. Als je richting de zon kijkt naar objecten kun je bijvoorbeeld wel herkennen dat er een object staat, maar je kunt niet goed zien wat het is. Dat komt omdat het object nauwelijks verlicht is en de achtergrond heel sterk verlicht is. Je oog past zich aan aan de grote hoeveelheid licht waardoor de minder verlichte details niet meer zichtbaar zijn.
De huidige meetmethode van glare levert een getal op dat we de UGR noemen. Dat staat voor ‘Unified Glare Rating’. De meetmethode gaat uit van de intensiteiten op een armatuuroppervlak en die van de achtergrond. De glare rating die dit oplevert zegt iets over de mate van verblinding. Hoe hoger het getal des te meer we last hebben van het licht.